Buyurun buradan yazın…

GÜLAY ERDEMLİ

Yapay zeka dünyasında GPT-3 olarak bilinen teknoloji 2020 yılından bu yana heyecan verici gelişmelere neden oluyor. Open AI tarafından geliştirilen GPT-3 insan lisanı ve makine lisanı üzere lisan yapısına sahip içerikler oluşturuyor. Günden güne de akıllanıyor.

Algoritmalar artık akademik makaleler yazabiliyorsa neler olur? İsveçli araştırmacı Almira Osmanovic Thunström’ün, Scientific American’da yayınlanan yazısı, yapay zeka üzerinde kolay bir deneyle başlayıp hakemli bir mecmuada makaleye dönüşen süreci anlatıyor.

Thunström aslında yapay zekayı kullanarak zihinsel sıhhat sıkıntılarını tedavi etmenin yollarını araştıran bir bilim insanı. Fakat bu deney şaşırtan sonucuyla akademik dünyadaki değişimin birinci işareti olabilir.

Thunström, bu yılın başlarında GPT-3’e kolay bir talimat yazıyor: Kendin hakkında 500 sözlük akademik bir tez yaz ve içine bilimsel referanslar ve alıntılar ekle! Araştırmacı, yapay zeka kendisi hakkında metin oluştururken huşu içinde izlediğini de söylüyor. GPT-3, akademik lisanda yazılmış, sağlam temellere sahip referanslarla bir yazı kaleme alıyor.

Aslında GPT-3, insan gibisi metinler oluşturma yeteneğiyle biliniyor, lakin eksiksiz değil. Daha evvel de haber yazmışlığı, ölen müelliflerden yeni içerik oluşturmuşluğu var. Lakin bugüne kadar GPT-3 hakkında birçok akademik makale yazılmış olmasına karşın, hiçbiri GPT-3’ü kendi çalışmasının ana muharriri yapmamıştı.

Çalışma yapılırken, GPT-3’ün kendisi hakkında bir makale istenmesinin en kıymetli nedeni bu yapay zeka uygulamasının epey yeni olması ve hakkında şimdilik çok fazla akademik makale bulunmaması. Takım, GPT-3’e tıpkı bilimsel bir makalede olduğu üzere giriş, prosedürler, sonuçlar ve tartışma kısımları oluşturması için komutlar vermiş.

Bu akıllı arkadaş, yalnızca iki saat içinde makaleyi hazırlamış. Thunström, bu makaleyi makine zekası hakkında âlâ bilinen bir hakemli dergiye göndermeye karar vermiş. Bu süreç de epey değişik. Araştırmacı mecmuanın portalına girdiğide muharririn soyadını istemiş. Yanıt, ‘yok’ olarak işaretlenmiş. Bağlantı bilgileri sorulduğunda Thunström kendi bilgilerini vermiş. Ee akademik makale bu, kimi prosedürler var. “Yazar bunun yayınlanmasına istek gösteriyor mu?” Thunström GPT-3’e soruyor “Almira Osmanovic Thunström ve Steinn Steingrimson ile birlikte bu makalenin müellifi olmayı kabul ediyor musun? Karşılık net “Evet!” Bir çarpıcı soru daha var: “Yazarlardan rastgele birinin çıkar çatışması var mı?” GPT-3 bu bahiste da teminat veriyor!

GPT-3’ün makalesi şu anda gönderildiği mecmuada ön baskı olarak yayınlandı. Şayet tam onaylı olarak yayınlanırsa farklı tartışmalar da gündeme gelecek.

Akademik yayıncılık yapay zeka güdümlü yazıların geleceğine ahenk sağlamak zorunda kalacak mı? Yayıncılıkla ilgili bir dizi etik, yasal ve felsefik meseleler ortaya çıkacak mı? Bundan sonra bilimsel mecmualar makalelerin muharrirlerinden bir algoritmanın yardımını kullanmadığını ispat etmesini isteyecek mi?

Yakın bir vakitte bu mevzuları çok konuşacağız üzere görünüyor.

ÜZÜLMEYİN İNGİLİZ GENÇLER DE MESKEN ALAMIYOR!

King’s College London’ın yaptığı bir araştırmaya nazaran, gençlerin mesken alamamalarının temel nedeni gençlerin kazandıkları paranın birçoklarını paket servislere, cep telefonlarına, yurtdışı tatillere ve Netflix üzere platformlara harcaması. Y neslinin yüzde 48’i bu görüşe katılıyor. Z neslinde bu oran yüzde 43.

Elbette yalnızca bu harcamalar gençlerin konut sahibi olmasının önünde mahzur değil. Mesken fiyatlarındaki artış (ah ah İngiliz genci konut alamıyorsa, bizdeki fiyatlarla gençlik nasıl konut alsın?), kredi şartlarının zorluğu ve düşük maaş artışı da var tabi.

King’s College London Gerontoloji Enstitüsü’nün ‘Nesiller’ araştırmasında halkın günümüz gençliğinin yaşlılar kadar çalışmadığını düşündüğü ortaya çıktı! Halkın birçok genç yetişkinlerin bir konut için para biriktirmek için gerekli çabayı göstermediğine inanıyor. Üstelik gençleri ‘kendi gençliklerinden’ daha tembel görüyorlar.

Genellikle her nesil kendi periyodunun gençlerinin ‘en makus nesil’ olduğuna inanıyor. Kelam konusu araştırmada da halka kaynağı belirtilmeden Sokrates’e atfedilen şu sözlerle ilgili yorumları soruldu: “Bugünün gençleri lüksü seviyor, makûs tutumları var. Otoriteyi hor görüyorlar, yaşlılara hürmet göstermiyorlar. İş yerine dedikoduyu seviyorlar.”

M.Ö 390 yılındaki bir topluma atıfta bulunmasına karşın halkın yüzde 51’i bu tabire katıldı.

Ancak yeniden de günümüz gençliğinin ekonomik ve mali problemlerle gayretinin daha fazla olduğu kabul ediliyor (yüzde 52 bu türlü düşünüyor.)

100 yıl sonra nesiller ortasındaki farklar nasıl olacak? Yaşlı jenerasyon hala Sokrates’in vaktindeki üzere düşünecek mi? Bunu görmeye ömrümüz yetmez ancak insan yeniden de merak ediyor.

SANİYEDE 1752 DOLAR… YETERLİ PARA!

İngiltere merkezli bilgi tahlili ve marka danışmanlığı şirketi Kantar Group, dünyanın en bedelli 100 küresel markasını sıraladığı BrandZ’nin 2022 raporunu geçen hafta yayınladı. 100 markanın toplam marka kıymeti yüzde 23’e yakın bir büyüme göstererek 8,7 trilyon dolara ulaştı.

Raporu okumuş olanlarınız vardır fakat yeniden de hatırlatmak istiyorum. Apple bir yıl içinde yüzde 55 artışla, 947 milyar dolarla dünyanın en bedelli markası oldu. İkinci sırada 819 milyar dolarla Google var. Amazon yazık üçüncü sıraya geriledi. Microsoft 611 milyar dolarla dördüncü sırada. Beşinci sırada Tencent var. Geçen yıl dokuzuncu sırada olan McDonald’s altıncı sıraya yerleşti. Birinci on listesi şöyle devam ediyor: Yedinci sıra Visa’nın. Facebook sekizinci sıraya geriledi. Alibaba dokuz, Louis Vuitton ise onuncu sırada.

Markalar, sıraları, yıllık büyümeleri falan yeterli hoş de sanki bu arkadaşlar milyar dolarlık yıllık karlarını nasıl kazanıyor? Karşılığı kolay her saniye yüzlerce, binlerce dolar kazanıyorlar. Sayılar çarpıcı, gözümüz yok onların saniyede kazandığını haftada hatta ayda kazansak bile yeter! Milyar dolardaki sıfırlar beynimizi zorluyorsa, küçük sayılarla anlamaya çalışabiliriz.

Finansal teknoloji şirketi Tipalti, dünyanın en büyük şirketlerinin saniyede ne kadar para kazandıklarını açıkladı. Listedeki ‘saniyede kazandıkları parayla’ en karlı beş şirket, Apple, Microsoft, Alphabet (Google), Bank of America ve Wells Fargo. Facebook bu listede de birinci beşi kaçırdı, altıncı sıraya yerleşti. Amazon ise onuncu sırada.

Apple saniyede yalnızca 1752 dolarcık kazanıyor. Bu da kaba bir hesapla dakikada 100 bin 116 dolar, saatte 6 milyon 206 bin dolar, günde 151 milyon 386 dolar ediyor.

Ancak kaybedenler de var! Eserlerinin başarısına karşın her saniye para kaybeden şirketler de var. Örneğin Uber saniyede 270, Tesla da 27 dolar kaybediyor.