Toplumsal medyanın televizyon ve radyo yayınlarına tesiri

İşte Şafak’ın o yazısı;

İnternetin her geçen gün suratının ve tesirinin artmasıyla birlikte toplumsal yönelimlerin ve irtibat muhtaçlıklarını karşılayan  bireyler için artık vaz geçilmez  bir mecra olmaya başladı.

Toplumun her kesiti eğitimli yada değil, varlıklı yada fakir toplumsal statüsü ne olursa olsun internet ve onun sağladığı ‘her şey’ vaz geçilmez hale geldi.  Bu trendin yükselerek artmasından en çok  etkilenen kesimler elbette monopol olan içerik sağlayıcılar, üretimciler, Televizyon kuruluşları ve misal üreticiler oldu. Bu alandaki üretim sanayi ve imalat bölümündeki çeşitlenme ve üretim çokluğunda olduğu üzere dünyanın her yerinde ve her konudaki  içerik üretiminde de varsayım edilemeyecek oranda arttı. Elbette bu artış beraberinde yıkıcı tesirleri de olmaya başlayan etik rekabeti de yok edecek biçimde gelişmesi düşündürücü.

Video çeken yayınlayan ,canlı yayın yapan , konuşan ,anlatan, hareket eden her şeyi  toplumsal medyadan filtre etmeden ileten, yayan toplumsal etik kıymetleri de görmezden gelen tek gayesi TIK almak olan yeni kolaycı bir jenerasyon türedi.

Üretilen her türlü içeriğe  pürüz olmaksızın erişebilen  izleyebilen genç hatta küçük yaşlardaki dimağları koruyacak hiçbir mani kalmadı. Sistemler ve ebeveynler bile çaresiz bu gidişi  ne yazık ki yalnızca izlemekle yetiniyor.

İletim ve yayma evvelden olduğu üzere denetlenebilir olması  her türlü içeriğin yayımını sınırlaması, etik kıymetlerin korunması açısından faydalıyken , günümüzde ise bu hudut yada mahzur artık yok .

7 den 77 ‘ye tüm yaş kümelerinde ve bilhassa çocuk ve gençler, denetim edilemeyen denetlenmeyen  bu mecralarda kaybolmaya başladı. Her alanda olduğu üzere hudutların azaldığı hatta yok olduğu günümüzde bu ziyanlı tesir nasıl azaltılır doğrusu kimse bilmiyor.

Yasaklananların,  marijinal  eğilimlerin, ahlakı örseleyen bu cins içeriklerin toplumlar ve bireyler tarafından ilgi görmesi her geçen gün artıyor. Evvelce klasik yayıncılıktaki  içerik yayan platformlar ve yayıncı sayısının azlığı yada denetlenebilir olması işi kolaylaştırırken artık günümüzde bu mümkün değil. Her birey istediğinde bu çeşit içerikleri  izleyebiliyor ve  kolayca yayabiliyor.

Ülkeler internet hizmetlerini ve içeriklerini  sınırlıda olsa denetleyebiliyor. Fakat yakın gelecekte bu sınırlamanın da uydu internet sağlayıcıları tarafından ortadan kalkacağını söyleyebiliriz.    

Elon Musk,  Starlink internet uydu sistemleri ile binlerce uyduyu alçak ve yüksek yörünge lokasyonlarına yerleştirmeye başladı .10 yıl içinde toplam 42.000 adet starlık uydusu dünya eşzamanlı yörüngelerinde direkt yada indirekt hizmet vermeye başlayacak . Bu durum devletlerin  kontrol regülasyonlarını zayıflatacağını söyleyebiliriz. Bu usulle karasal fiber çizgiler ve wi-fi sistemleri ile internet hizmetini  iletmek tek seçenek olmaktan çıkacaktır. Bu uydularla internet, broadband ve broadcast TV ve Radyo yayınlarını  neredeyse her coğrafyaya ulaştırmak hatta şimdilik  kutup bölgeleri hariç 60 derece  kuzey ve güney enlemlerine kadar olan bölgelere kadar hizmet ulaştırması  mümkün olacaktır. Halihazırda bu sistem üzerinden, Rusya hariç  Avrupa, US , Kanada, Avustralya, Güney Amerika,  hizmet alabilmektedir.

Yakın gelecekte, iletim sistemlerinin kablo TV çizgileri, Fiber çizgiler, Karasal vericilerle, masraflı ve teknik iletim zorlukları nedeniyle ulaştırmak yerine, uydularla kutuplarda dahil olmak üzere tüm bölgelere iletmek ve yaymak mümkün olacaktır.      

Peki tüm bunlar olurken Televizyon ve Radyolar nasıl hareket edecek, hangi programları önceleyecek ? Çok yayıncının ve içeriğin olduğu rekabetin tavan yaptığı bir ortamda yayıncılar, izleyicilerini ekran karşısında nasıl  tutabilecek ? Şimdilik epey güç bir soru üzere duruyor.

Eskiden 20 adedi geçmeyen ulusal Televizyonların sayısının bir bedeli kalmadı. Uydu ile  yayınını ileten yada internetten yayın yollayabilen bir kuruluş yada yayıncı tanınan platformlara da üyeyse o da Ulusal bir Televizyon  kanalı haline geliyor. Bu biçimde yayın sayılarının kısıtlanması sınırlanması ve sınıflandırılması da ortadan kalkıyor. Böylece daha çok yayıncı  ve daha çok içeriğin iletilmesi mümkün hale geldi.

Starlink sistemi ile bu sayıların daha da artacağını söylemeliyiz. Bu kadar çok sayıda yayıcının olduğu bir mega platformda izleyiciye sunulacak içerik nasıl olmalıdır?.

İlk akla gelen tahliller ;  başarılı senaristler,içeriklerin kalitesi, yayınların çözünürlükleri, band genişlikleri ,en az 4K tekniği ile iletilmeleri ( öteki ülkelerde 8 K ülkemizde ise hala HD hatta SD çözünürlük kullanılıyor) Programların ekran yüzleri , kullanılan lisan, diksiyon , mantıklı sorular sorabilen gerçek ve dersini yeterli çalışmış profesyonel  moderatörler ve farklı bahislerin ekrana taşınması üzere bir dizi kaliteyi belirleyen  olgu,  izlenmeyi  şüphesiz arttıracaktır.

Sanıyoruz izlenmedeki en büyük sorunun içeriklerin kalitesi  olduğu anlaşılmaktadır. Benzeri bir çok haber kanalı ve haber sitesinde tıpkı moderatörler ,ayni metotlar, konuşma ,hitabet, kapıştırma, yüksek volümlü konuşmalar, öfkeli tartışmalar ,konu dışı sorular ve yorum yapan konuşmaları yerli yersiz bölen moderatörler ve bu aksiliklere ek olarak birebir konuşmacılar tıpkı akademisyen yüzleri  başka kanallarda da daima görmek, klişe cümleleri duymak, başka kanalları da ziyaret eden gezgin konuşmacılar,  bunlar pirim yapıyor mu ?  bilinmez, fakat bu biçimin devam etmesi izleyicinin talep ettiğinin göstergesi olmadığını düşünüyoruz.

Aslında izleyici ekonomik ,siyasi ve politik daha inovatif konuları  işleyen, değişik ve farklı yorumlar sunan, mutedil ,daha donanımlı, konuşma lisanına hakim, toplum tarafından tanınmayan fakat dünya literatürüne hakim akademisyenleri ekranlarda görmek isteyecektir. Sanıyoruz bunların sayısı ülkemizde çok sayıda mevcut.

 Peki bu kâfi olacak mıdır ? Elbette hayır, izleyici daima daha  ve farklı şeyleri de talep  etmeye devam edecektir.  Aslında içeriğin  kalitesini belirleyenin  dinamik izleyici olduğu ise bir gerçektir. Ancak ülkemizde izleyicinin toplumsal medya dışında klasik yayın izlemedeki  interaktif ölçümlemenin olmaması nedeniyle bu tam olarak bilinememektedir.

Dünyanın her yerinde olduğu üzere insanların her mevzudaki Paylaşım talepleri artmaktadır. Bu talep Televizyon ve Radyo  izleme ve dinlemede de gündeme gelmesi kaçınılmazdır. Yayıncılar bu kadar yüksek arzın olduğu bir kesimde izleyicilerini –Müşterilerini- ekran başında tutmak için  kalite ve içerikle birlikte yeni ve farklı formülleri bulmak zorundalar.

İlk akla gelen ise Televizyon ve Radyoların reklam gelirlerinden izleyicilerine hisse ayırmak olabilir. RTÜK yasası buna mani olmakla birlikte yayıncılar buna da değişik ve yaratıcı bir deva bulabilirler.